Hans van Geenhuizen is werkzaam als directeur bij het Karakter Universitair Centrum en de Karakter Academie. Afgelopen december begon hij als bestuurslid bij GGZ Ecademy. Een ‘bewuste keuze’, zegt hij zelf. Hij ziet in de psychische gezondheidszorg een kentering van denken waarbij in plaats van de ‘stoornis’ de ‘context’ centraal staat. Vanuit het bestuur wil hij zijn steentje bijdragen om de sector een stap verder te brengen, op dit gebied, maar ook in andere onderwerpen.
‘Ik heb veel bewondering voor alles wat is gerealiseerd in de afgelopen jaren. GGZ Ecademy is een zeer krachtige vereniging, doordat zij een heel groot bereik in de sector heeft middels het trainen en opleiden van professionals. De combinatie van fysieke en digitale kennisoverdracht is sterk. De kennis en kwaliteiten zijn er en ik zou graag willen bijdragen aan een verdere uitbouw hiervan.
Van oorsprong is hij arts. Zijn opleidingsverhaal noemt hij zelf klassiek: hij groeide op in een dorp, kon naar het VWO en koos ervoor om dokter te worden. Hij haalde zijn artsenbul in Leiden en werd arts-assistent cardiologie in Breda. ‘Alleen daar zag ik mensen die als ze gezonder hadden geleefd waarschijnlijk niet bij mij op bed waren beland. Ik wilde van het einde van de pijplijn veel meer naar het begin, ik wilde me richten op preventie. Zo ging ik richting de bedrijfsgeneeskunde.’ Via Politie Nederland, KLM Health Services en de trombosedienst kwam hij uiteindelijk bij Karakter. ‘Hier zit ik werkelijk aan de voorkant.’
‘Het meeste effect heb je als kinderen nog jonger zijn dan tien jaar. De veerkracht van kinderen is groot, en de huidige trend van contextdenken in plaats van stoornisdenken is belangrijk daarbij. We zitten in een tijd waarin we – door geldgebrek – gedwongen worden goed na te denken over hoe we onze zorg inrichten, het is eigenlijk een zelfreflectie op onze maatschappij. Want hoe komt het dat we in een land leven dat in de top 5 staat in de World Happiness Index, maar dat 20% van de meisjes somber of depressief is? Wat is er dan van het kind? En wat van de omgeving?’
Dit soort vragen maken Van Geenhuizen tot een bestuurder die net even anders kijkt naar de problematiek van de gezondheidszorg. ‘Omgevingsfactoren zijn belangrijk. De oorzaak van afwijkingen zit op enkele gevallen na niet in het brein, de genen of het hoofd, maar in de context waarin deze kinderen opgroeien’, zegt hij. En dat maakt ook meteen de opdracht van een professional anders: ‘We moeten wel diagnosticeren, maar geen etiket opplakken. We hebben de taak om kinderen weerbaarder te maken, veerkrachtiger te laten zijn. En daarvoor is een andere bril nodig.’
‘Alles wat hieraan bijdraagt, is daarbij ok’, zegt hij ook. ‘We moeten bestuursvraagstukken opstellen, incorporeren en plannen maken. Maar ook blijven doen wat effectief is, bewezen interventies en kennis op peil houden. De kennis, kunde, capaciteit en het geld dat GGZ Ecademy heeft draagt daaraan bij. Onze opdracht is ook om maatschappelijk impact te maken. Wat kan er anders, waarom moet het anders? Belangrijke vragen, zeker in deze tijd waarin geestelijke gezondheidszorg onbetaalbaar lijkt te worden.’
Daar is weer het begin van de pijplijn. Van Geenhuizen wil uiteindelijk minder mensen die een klacht ontwikkelen, een betere wereld creëren voor iedereen. ‘Psychische kwetsbaarheid zou in het voorveld veel beter gesignaleerd kunnen worden. GGZ-medewerkers, leerkrachten, iedereen dicht bij het kind zou een rol kunnen spelen. Om dat te kunnen bereiken, kunnen we met GGZ Ecademy een slag slaan.’
Andere kansen ziet hij in een inclusievere maatschappij. ‘Een maatschappij die verschillen aanvaardt is een mooi begin. Nature en nurture gaan, zoals bekend, hand in hand. Epigenetica heeft invloed op je gedrag, gedachten en mentale gezondheid. De epigenetica leert ons dat gebeurtenissen in je vroege jeugd een effect kunnen hebben op hoe je DNA gelezen wordt, met als gevolg effecten op je somatische en fysieke gezondheid.
Daarom zijn preventieve programma’s als Kansrijke Start zo belangrijk en ook het streven naar inclusief onderwijs. We kunnen dus al heel vroeg ingrijpen.’
‘De oplossing ligt dus gedeeltelijk buiten de ggz. Maar met GGZ Ecademy hebben we maar liefst negentig organisaties bij elkaar met een groot bereik, die ervoor kunnen zorgen dat de verandering in denken tot stand kan komen’, zegt hij. ‘We mogen meer sturen op veerkracht en acceptatie van verschillen, zodat we kinderen niet hoeven te helpen bij het “genezen”. Minder mensen die klachten ontwikkelen, minder psychologische kwetsbaarheid, daar zit de verandering.’
Tekst: Dominique van Dam
