Hoe kunnen ggz-instellingen en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) beter samenwerken aan zorgkwaliteit en vertrouwen? Die vraag stond centraal in een inspirerende sessie tussen het Leernetwerk Vertrouwen in Vakbekwaamheid van GGZ Ecademy en de IGJ in november 2024. In dit artikel delen we een samenvatting van de belangrijkste inzichten uit dit gesprek.
Manieren van toezicht door de IGJ
De Inspectie houdt op verschillende manieren toezicht op de kwaliteit en veiligheid van zorg:
- Incidententoezicht: bij calamiteiten of meldingen.
- Risicogestuurd toezicht: bezoeken van instellingen.
- Thematisch toezicht: extra aandacht voor zorgnetwerken, e-health en infectiepreventie.
- Toezicht op nieuwe toetreders: jaarlijks komen er 2500 nieuwe ggz-aanbieders bij, wat vraagt om een zorgvuldige, maar selectieve screening.
Twee veel voorkomende misverstanden over de IGJ
Er bestaan enkele hardnekkige misverstanden over de rol van de Inspectie:
- De IGJ verplicht trainingen. Dit is niet waar: de Inspectie schrijft geen specifieke trainingen voor.
- De IGJ bepaalt regels voor medewerkers. Dit klopt niet: beroepsnormen worden door professionals zelf opgesteld.
Perspectief van de IGJ: toezicht als stimulans voor verbetering
Inspecteurs deelden hun ervaringen en inzichten:
- Organisaties leren het meest door zelf te reflecteren en te analyseren wat beter kan.
- De IGJ schrijft geen specifieke aanpak voor, maar moedigt verbeterplannen aan om vooruitgang inzichtelijk te maken. In de monitoring kijkt de IGJ naar de verbeteracties die de organisatie zelf opgesteld heeft.
- Volwassen kwaliteitssystemen ondersteunen een effectieve leercultuur.
- Tijd en middelen worden voornamelijk ingezet bij instellingen met een verhoogd risico.
- Kwaliteit van zorg wordt niet alleen beoordeeld op interne processen, maar juist ook op ervaringen van cliënten.
Meer informatie is te vinden in het Afwegingskader vertrouwen en Instrument voor Zelf Evaluatie van de Patiëntveiligheidscultuur.
Uitdagingen voor ggz-instellingen
Ggz-instellingen delen ook hun belangrijkste uitdagingen:
- Het opstellen van realistische opleidingsplannen die zowel goede cliëntenzorg als werkplezier van medewerkers ondersteunen.
- Onzekerheid over de toetsing voor HKZ-certificering en de verwachtingen van de Inspectie.
- Bekwaamheid boven bevoegdheid: een diploma betekent niet automatisch dat iemand alle vaardigheden beheerst.
- Hoge personeelswisselingen, ook bij bestuurders, waardoor gesprekken over systemen en verbeteringen telkens opnieuw gevoerd moeten worden.
- Hoe zorgen we dat professionals hun vak weer kunnen pakken en niet opgelegd krijgen wat ze wel en niet mogen doen? Hoe laten we die controlebehoefte los?
Praktische handvatten voor instellingen
Op basis van dit gesprek deelt de IGJ enkele praktische adviezen:
- Creëer een open dialoog over thema’s als cliëntveiligheid, intimidatie en geweld.
- Maak gebruik van bestaande bronnen zoals Zorgkaart Nederland.
- Reflecteer niet alleen op fouten, maar vier ook successen. Blijf nieuwsgierig!
Wat kunnen we leren van dit gesprek?
- Zie de Inspectie als samenwerkingspartner in plaats van controleur.
- Focus op verbetering in plaats van uitsluitend verantwoording.
- Werk aan een leercultuur die reflectie en evaluatie centraal stelt.
- Betrek opleidingskundigen in het contact met inspecteurs.
- Ga met collega’s in gesprek over hoe vertrouwen en monitoring beter kunnen aansluiten bij de praktijk.
Volgende stap
Deze bijeenkomst was een waardevol startpunt van de dialoog tussen ggz-instellingen en de IGJ. GGZ Ecademy gaat een podcastaflevering opnemen over dit onderwerp om leden te inspireren.
Samen zetten we stappen naar een cultuur waarin leren en verbeteren de norm zijn, en waarin vertrouwen de basis vormt voor vakbekwaamheid in de ggz.
Van: Oscar Visser – Senior Implementatie Consultant – oscar@ggzecademy.nl
