Interview naar aanleiding van de nieuwe e-learning Transitiecoaching voor jongeren met een LVB
Jongeren en jongvolwassenen begeleiden naar een nieuwe levensfase waarin zij als meerderjarige verantwoordelijk zijn voor het regelen van werk, inkomen, huisvesting, verzekeringen en meer van deze zaken is niet altijd even makkelijk. Extra aandacht vraagt het bij jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB), zo’n honderdduizend 18- tot 25-jarigen in Nederland. Zij hebben dezelfde dromen en wensen als hun leeftijdsgenoten, maar voor deze groep is de groei naar volwassenheid, met of zonder ondersteuning vanuit de volwassenenzorg, vaak een grotere uitdaging.
In de zorg voor deze jongeren is het zaak om op tijd te starten met de begeleiding, en niet los te laten voordat hulp in de nieuwe omgeving geborgd is. Het gratis leertraject Transitiecoaching voor jongeren met een LVB van GGZ Ecademy is er voor iedereen die jongeren begeleidt in deze fase, zodat de overstap van jeugdzorg naar volwassenenzorg zo geruisloos mogelijk gaat.
Samen werken aan succesvolle transitie
Het doel van het interactieve leertraject is duidelijk: met oog voor de complexe zorgvraag van deze doelgroep de cliënt en de sociale omgeving goed begeleiden, de afstemming tussen alle betrokkenen en instanties goed coördineren en de cliënt pas loslaten als de belangrijkste zaken geregeld zijn, een vangnet gerealiseerd is en dat iemand door kan zonder jou.
Mariëlle Dekker is programmaleider bij de Academische Werkplaats Kajak en is mede-ontwikkelaar van dit leertraject. Zij legt uit voor wie de e-learning waardevol is: ‘Voor iedere professional die jongeren met een LVB en bijkomende problemen begeleidt op weg naar volwassenheid en vervolgzorg. Vaak dragen in de praktijk vele zorgverleners een steentje bij: de sociaalpedagogisch werker, de sociotherapeut, de psycholoog, de verzorger, en bijvoorbeeld de psychiater. Zij zijn allemaal betrokken. Het is daarom belangrijk dat iedereen goed samenwerkt, en dat er iemand is die extra tijd krijgt om de jongere in dit proces bij te staan. Deze professional moet weten wat belangrijk is in de begeleiding in deze fase en waar je de tools kunt vinden die je daarbij kunt gebruiken. Deze zaken hebben we in deze e-learning op een rijtje gezet.’
Update na aanvullend onderzoek
Het leertraject – voor iedereen gratis te volgen – is een update van een eerdere e-learning bij GGZ Ecademy over transitiecoaching van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Dekker vertelt: ‘Deze e-learning hebben we geactualiseerd op basis van aanvullend onderzoek door de Universiteit van Maastricht in samenwerking met experts van de Academische Werkplaats Kajak, het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en met subsidie van FNO (programma Geestkracht). Daarnaast is er nu ook een AW Kajak handreiking over de transitie van zorg tijdens deze fase, voor jongeren met een LVB plus bijkomende psychische of gedragsproblemen.’
‘Normaal gesproken wil je als begeleider de regie zoveel mogelijk laten bij mensen zelf. Dat is bij deze doelgroep echt iets ingewikkelder’, vervolgt Dekker. ‘In de module is dus veel aandacht voor het stapje voor stapje werken aan eigen verantwoordelijkheden. Daar hoort bij dat we deze jongeren langduriger ondersteunen. Dat begint al bij 15 of 16 jaar en kan duren tot misschien wel hun 23e. De aandacht moet daarna ook gaan naar de benodigde vervolgzorg voor deze jongeren, naar het samen doen en successen vieren.’
Praktisch ingestoken module
Wie de module doet, merkt hoe praktisch deze is ingestoken. Met verschillende verhalen van cliënten, voorbeelden uit de praktijk en praktijkopdrachten leer je bewuster omgaan met de uitdagingen van de turbulente tijd waarin de cliënten zich bevinden. ‘Het leven is voor elke jongvolwassene uitdagend, maar je kan je voorstellen dat het voor een jongere met een LVB nog meer geldt’, zegt Dekker. ‘Zij hebben vaak problemen in verschillende levensdomeinen, en zijn extra kwetsbaar. De sociale zelfredzaamheid is vaak nog beperkt.’
Belangrijk aspect in het leertraject is dan ook dat de transitiebegeleider inziet dat je op tijd moet beginnen met de verandering te begeleiden. Dat doe je bijvoorbeeld door kwetsbaarheden en de sociale omgeving in kaart te brengen en samen oplossingen te vinden voor zaken die je als transitiecoach signaleert. Daar zijn veel tools voor, die we op een rij hebben gezet: voor jou en voor de cliënt. In deze e-learning staat alles bij elkaar, overzichtelijk en duidelijk. Je krijgt theoretische achtergrond, onderbouwd met recent onderzoek en casussen. De praktijkopdracht kan je alleen doen of bespreken met je collega’s. Dit alles maakt het werk voor de zorgverlener die de transitie begeleidt makkelijker.’ Tot slot krijg je na een goed afgeronde eindtoets voor de e-learning ook accreditatiepunten.
Mariëlle Dekker is psycholoog en onderzoeker. Zij is gespecialiseerd in problemen met emoties en gedrag bij kinderen en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking. Ze werkt sinds 2017 als programmaleider bij de Academische Werkplaats Kajak en is daarnaast werkzaam voor het Landelijk Kenniscentrum LVB en de VOBC.
