Werk je in de ggz? Dan krijg je onvermijdelijk te maken met cliënten die suïcidale gedachten hebben of suïcidaal gedrag vertonen. Suïcide raakt ons allemaal. Samen met 113 Zelfmoordpreventie ontwikkelde GGZ Ecademy een leertraject dat je helpt om te gaan met de problematiek en aan te sluiten bij deze cliënten in de gespreksvoering.
Suïcide bespreekbaar maken blijft lastig. Maar het helpt. In de afgelopen 15 jaar zette 113 Zelfmoordpreventie zich als organisatie in om eenzaam en radeloos overlijden door suïcide tegen te gaan. Met drie hoofddoelstellingen werkt de organisatie aan betere ondersteuning voor mensen met suïcidale gedachten: het taboe doorbreken, het ontwikkelen en implementeren van programma’s voor de zorg aan risicogroepen en het bevorderen van de kwaliteit en directe zorg voor mensen met suïcidale gedachten. ‘De gezamenlijke inzet van zorg en maatschappij en leren hoe je het gesprek moet voeren is daarin ontzettend belangrijk’, vertelt Monique Kavelaars, bestuurder bij 113. ‘We zouden graag zien dat omgaan met mentale problemen net zo vanzelfsprekend wordt als het volgen van een EHBO-cursus. Helaas is dat nog niet het geval. Daarom is dit leertraject zo belangrijk en welkom: het is een stap richting meer bewustwording.’
Een hardnekkige mythe over suïcide is dat erover praten mensen zou aanzetten tot zelfdoding. Dat is niet waar (bekijk ook het GGZ Ecademy leertraject Mythen over Zelfmoord). ‘We willen met de leerproducten zorgen dat zorgprofessionals aandacht hebben voor deze problematiek’, legt Inger de Mooij, programmaleider bij 113 uit. ‘De machteloosheid werkt vaak verlammend. Dat kan en moet anders: doorvragen maakt juist het verschil. Het geeft mensen met suïcidale gedachten de steun, de hulp en de hoop die ze nodig hebben.’ Maar om dit te kunnen, moet je oefenen, ervaren hoe het is om deze gesprekken te voeren en jezelf te verrijken met tools die helpen. ‘Dat doe je in dit leertraject, en op de werkvloer zelf met je collega’s natuurlijk. Van vaak doen, word je beter, ook in een oefensetting.’
Generatie bijscholen
En dat leren, oefenen en bespreken van casussen is nodig. In de zorg is een grote groep hulpverleners overgeslagen in de scholing hoe om te gaan met suïcidale gedachten bij cliënten. ‘Zij zijn (nog) niet in staat om op de juiste manier volgens de geldende richtlijnen en inzichten hulp te verlenen’, vertelt De Mooij hierover. ‘Een hele generatie hulpverleners heeft deze scholing niet gekregen. Praten over denken aan de dood is nog altijd lastig, er is een enorme drempel. Onder andere hierom is het zo belangrijk dat we de modules nu aanbieden via een bekende organisatie als GGZ Ecademy. Zorgprofessionals zouden als vanzelfsprekend deze modules en bijscholingen moeten gaan volgen, zodat de zorg voor mensen met suïcidale gedachten beter wordt.’
Geen dagelijkse kost
Ondanks dat suïcidale gedachten veel voorkomen, is het voor veel zorgprofessionals geen dagelijkse kost. ‘Maar elke zorgverlener zou er altijd alert op moeten zijn. En als het op je pad komt, is het goed om te weten wat je moet doen’, zegt Kavelaars. ‘Ons doel is dat elke zorgprofessional geschoold is. Daar hoort een leven lang leren bij. We onderzoeken nog steeds veel, er zijn veel ontwikkelingen in suïcidepreventie en ook de richtlijnen veranderen met de tijd. Dat is logisch, we weten gelukkig steeds meer. Het heeft dus altijd zin om weer nieuwe trainingen te volgen.’
Behalve leren en de richtlijn correct toepassen – deze wordt in 2025 weer aangepast naar de nieuwste inzichten – kan de zorgprofessional 113 nog meer helpen: ‘Uiteindelijk is suïcidepreventie niet van 113 of van de zorg. Het is van iedereen, we moeten het samen doen. We kunnen als organisatie scholing en informatievoorziening faciliteren, maar ook kan je als zorgprofessional zelf al veel doen: je kan het gesprek aangaan, als ambassadeur voor preventie optreden, of cliënten en naasten in contact brengen met de juiste instanties, waaronder 113. Zo zorgen we samen voor een landelijke dekking om suïcide te voorkomen’, zeggen Kavelaars en De Mooij. En misschien nog wel het belangrijkste: ‘Daarmee help je iedereen.’
In de Multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en Behandeling van suïcidaal gedrag (MDR) zijn de nieuwste inzichten over de aanpak van suïcide vastgelegd. Een van de belangrijkste thema’s van de richtlijn is om suïcide bespreekbaar te maken. In dit leertraject krijg je als hulpverlener ondersteuning en begeleiding om de aanbevelingen uit de MDR toe te passen in jouw dagelijkse contact met cliënten. Naast deze module zijn er bij GGZ Ecademy verschillende leertrajecten, verdiepingsmodules en campagnes over suïcidepreventie. Zo kun je als zorgprofessional blijven leren en jezelf steeds verder ontwikkelen.
- Voorafgaand aan de Wereld Suïcide Preventie Week was bij GGZ Ecademy een gratis webinar te volgen. Je kunt de opname op onze website opvragen.
- Ook kan je trainingen volgen die beschikbaar zijn via 113.
Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.
