E-learningmodule beschikbaar voor iedereen werkzaam in de ggz
Leefstijl is een essentieel onderdeel van elke behandeling van de cliënt binnen de ggz. De ontwikkelingen in de behandelingen van cliënten op dit gebied gaan de afgelopen jaren snel. Maar lang niet elke professional – van ggz-verpleegkundige tot begeleider – weet wat in zijn of haar bereik ligt om psychische gezondheid óók via aandacht voor leefstijl te verbeteren. Daarom biedt GGZ Ecademy nu de e-learningmodule Leefstijl aan. Aan iedereen: lid of geen lid en ongeacht niveau of voorkennis.
Leefstijl bespreken kan bijdragen aan een effectieve behandeling
‘Leefstijl bespreken met de cliënt is helaas nog niet vanzelfsprekend binnen de ggz’, zo geeft dr. Jeroen Deenik, lid van de redactieraad van dit leertraject en gepromoveerd op zijn onderzoek naar het verbeteren van leefstijl, aan. ‘Maar dat is wel een heel belangrijk onderdeel van succes. Ik zou dus ook ontzettend trots zijn als we kunnen bereiken dat iedereen zich realiseert dat leefstijl bespreken kan bijdragen aan een effectieve behandeling. We weten dat zorgverleners meer willen weten over dit onderwerp, maar waar moeten ze beginnen?’
Deze e-learningmodule, die Deenik in opdracht van GGZ Ecademy ontwikkelde met prof. dr. Wiepke Cahn en Mirjam Smelt, is een mooi startpunt. Een plek waar iedereen pragmatisch aan de slag kan met up-to-date informatie. ‘Ook begeleiders en verpleegkundigen die bijvoorbeeld niet veel naar cursusdagen kunnen gaan, hebben nu de mogelijkheid deze kennis toch tot zich te nemen. Zo is iedereen betrokken.’
Praktisch opgezet: voor iedereen bruikbaar
Uit onderzoek blijkt dat we in de ggz de cliënt veel meer aan de hand mee moeten en kunnen nemen dan we nu doen. Deze e-learningmodule is dan ook heel praktisch opgezet, zodat niet alleen theorie aan bod komt, maar ook de inzetbaarheid meteen duidelijk is. In twee uur kan iedereen, van psychiater tot begeleider en van diëtist tot verpleegkundige, er iets voor zichzelf uithalen. ‘Een ding heeft iedereen in onze sector gemeen: niemand heeft dit in zijn of haar opleiding gekregen. Iedereen is nog zoekende. Het bespreekbaar maken onderling is al een geweldige vooruitgang.’
Het leertraject gaat onder andere in op de belangrijkste elementen van de leefstijlgerichte aanpak en de (complexe) samenhang tussen leefstijl en psyche. Na het volgen kan je klachten die met leefstijl te maken hebben herkennen. Ook heb je kennis over de vier belangrijkste factoren die leefstijl beïnvloeden: slaap, voeding, beweging en gebruik van middelen. De verschillende casussen zijn zo gekozen dat zoveel mogelijk diverse problematiek aan bod kan komen. De gestandaardiseerde verhalen over de oudere vluchteling en een tweeling zorgen voor inzichten en toepasbaarheid in heel veel mogelijke situaties. Zo komen bijvoorbeeld problematiek en inzichten rondom ouderen, naasten, psychische kwetsbaarheid, genetische componenten en nog veel meer aan bod.
Inhoudelijk is er nog veel meer. Ook het doen van een adequate anamnese om de gezondheid en gezondheidsrisico’s van de leefstijl in kaart te brengen komt aan bod. En de deelnemer is zich ervan bewust dat medicatie het handhaven van een gezonde levensstijl kan beïnvloeden. Tot slot leer je ook hoe leefstijl te bespreken met de cliënt en daarbij de verantwoordelijkheid niet over te nemen. Je begrijpt het belang van een gestructureerde multidisciplinaire aanpak en hebt specifiek kennis van de leefstijlproblematiek en behandelingsmogelijkheden van specifieke groepen, zoals ‘ouderen’ en ‘jongeren’.
Aanvulling op positieve gezondheid
Leefstijl is ineens ‘hot & happening’, landelijk in de politiek heeft dit onderwerp de wind mee. Het preventieakkoord is daar onderdeel van, maar we zien ook dat het commercieel interessanter geworden is. ‘Deze manier van kijken naar gezondheid is natuurlijk niet helemaal nieuw. Het is een aanvulling op wat we al veelal doen, positieve gezondheid is al een paar jaar gangbaar. De eigen vraag van de cliënt staat voorop en ook de vraag wat iemand nog wel kan in plaats van niet’, legt Deenik uit. ‘Maar in de geschiedenis zitten we nog in een omslagtijd. Leefstijl is bij lichamelijke gezondheidszorg al een redelijk normaal onderwerp van gesprek, maar bij psychische gezondheidszorg zien we het nu gelukkig ook meer en meer.’ Zijn uiteindelijke doel is nog veel ambitieuzer: ‘Ik zou graag zien dat we de zorg verbeteren via interactie, dat we nog meer in gesprek zijn met de cliënt. Op dit moment is er voor de cliënt bijvoorbeeld nog altijd alleen het foldertje in de wachtkamer; we zouden ook de cliënt kunnen begeleiden dit onderwerp bespreekbaar te maken in de behandelkamer.’
In mei verschijnt van de hand van Jeroen Deenik, Wiepke Cahn en Jentien Vermeulen ook het Handboek Leefstijlpsychiatrie.
In 2022 biedt GGZ Ecademy de module Leefstijl en de module De rookvrije ggz kosteloos aan.
Tekst: Dominique van Dam
